اردبیل دیتا

خانواده و دنياى مجازى پيش رو

از زمانى که اين تکنولوژى وارد فضاى زندگى انسان شده تا به امروز که به يک تکنولوژى بين المللى تبديل شده است و على رغم تمام محاسن و مزاياى آن، يکسرى دغدغه ها و نگرانى هايى را بر خانواده ها تحميل نموده است شما مى توانيد ساعت ها و روزها و شب ها در مقابل رايانه بنشينيد و در دنياى wwwها به سير و سفر بپردازيد.

فضاى مجازى در حقيقت نوعى فرا فضا و فضاى ذهنى است. دنياى مجازى دنيايى است که همه جا هست اما هيچ کجا نيست. فضاى سيال و بى حدودى است که به سادگى، هميشه در دسترس همگان است اما به همان سادگى که ايجاد مى شود از بين مى رود و محو مى شود.

در دنياى مجازى به خاطر نبود نشانه هاى فيزيکى همه در آن بى جسم و بى مکان، قدرى گمنام و به طرز محسوسى کنترل ناپذيرند. اين فضا خانواده را با سبک هاى مختلف و متعدد زندگى، هويت هاى جديد و فرهنگ هاى متغير، روبه رو مى سازد. در دنياى غير واقعى و مجازى که اينترنت به وجود مى آورد، جايگاه خانواده و حدود و ثغور آن روشن و مشخص نيست.

ارزش ها و اصول اخلاقى حاکم بر خانواده در فضاى مجازى تعريف و تبيين متفاوتى با دنياى واقعى دارد در واقع اينترنت فرهنگ مخصوص به خود را ايجاد مى کند.

خانواده و چالش رفتارهاى اينترنتى

اينترنت به خودى خود ابزارى بى طرف است که در ابتدا براى تسهيل تحقيقات در نهادهاى علمى و نظامى مورد استفاده قرار مى گرفت، اما اينکه اکنون مردم از آن چگونه استفاده مى کنند و چگونه سلامت روانى جامعه را تحت تأثير قرار داده است مشکل اساسى و جدى براى مردم ايجاد کرده است. 

اعتياد به اينترنت يا وابستگى رفتارى به اينترنت، صرف نظر از اينکه آن را بيمارى يا آسيب روانى يا معضل اجتماعى بدانيم، پديده اى است مزمن، فراگير و عودکننده که با صدمات جسمانى، مالى، خانوادگى، اجتماعى و روانى همراه است و شخص وابسته متعاقب وابستگى به آن دچار افت جدى در کارکردهاى فردى و اجتماعى مى گردد.

شخص ممکن است اين احساسات را با فضاى زندگى اينترنتى و يا زندگى واقعى پيوند دهد و به دوگانگى شخصيتى منجر شود که اين مسئله در نوع چگونگى روابط با اعضاى خانواده تأثير مى گذارد.

هوشيارى خانواده و شناخت اعتياد اينترنتى

اعتياد به اينترنت مختص به سن يا طبقه خاص نيست. مردان و زنان در سراسر دنيا مى توانند به ارتباطات اينترنتى، بازى هاى اينترنتى، جمع آورى اطلاعات و ... از طريق اينترنت معتاد شوند. افرادى که از ضعف شديد در روابط اجتماعى رنج مى برد کسانى هستند که به ارتباطات اينترنتى پناه مى برند. محققان چند نوع اعتياد اينترنتى را شناسايى کرده اند:

1ـ اعتياد به بازى هاى شبکه اى: شامل بسيارى از فعاليت هاى مختلف اينترنتى است. افراد ممکن است در بازى هاى روى خط شرکت کنند و يا در حراج، شرکت کرده و يا خريد کنند. اين اعتياد بخصوص مى تواند براى کاربران بسيار گران تمام شود و يا صورت حساب اتصال به اينترنت و هزينه کارت هاى اينترنتى که توسط والدين تأمين مى شوند را افزايش دهد.

2-  اطلاعات نامحدود: ميزان اطلاعات در دسترس اينترنت، نامحدود و بى شمار است. بعضى کاربران ممکن است دچار وسوسه دستيابى به اطلاعات و طبقه بندى آنها شوند. اطلاعاتى که هيچ گونه نظارت و قانونى براى پاک سازى و محدود کردن آن وجود ندارد.

3- اعتياد به رايانه: زمانى که اعتياد به اينترنت وجود ندارد، بحث اعتياد به رايانه بسيارى از موارد ذکر شده را مى پوشاند. بازى هاى رايانه اى غير شبکه اى مى تواند براى بسيارى از افراد وابستگى شديد به همراه بياورد. اين مشکل در هنگام استفاده از انواع وسايل بازى هاى رايانه اى مثل «سگا» و «پلى استيشن» نيز رخ مى دهد.

4 ـ اعتياد به عکس اينترنتى: عکس هاى مستهجن و شهوت آور بر روى اينترنت به سادگى قابل دستيابى اند.

زمانى که نرم افزارهاى کنترل کننده جهت محدود ساختن دسترسى افراد بخصوص کودکان و نوجوانان به پايگاههاى اينترنتى طراحى شدند، بسيارى از پايگاههاى غير اخلاقى نيز راههايى جهت عبور از اين موانع به وجود آورده اند. و اين از جمله مواردى است که ذهن بسيارى از والدين را به خود مشغول کرده است.

شناخت و آگاهى در برخورد با هر گونه پديده و فرآيندى، حرف اول را در تشخيص خوبى يا بدى مى زند. آشنايى با دنياى کامپيوتر و بخصوص اينترنت زمينه تغيير و تحول را در زندگى بشر به وجود آورده است. هر چه اين شناخت بيشتر باشد نوع و نحوه استفاده از اين فن آورى نيز بهتر و مطلوب تر خواهد بود. خانواده در نوع استفاده از اينترنت در جهت کم کردن آسيب ها و بالا بردن سطح آگاهى و دانش و بهره ورى از اين فن آورى براى ارتقاء سطح اقتصادى و اجتماعى خود، با به کارگيرى دو راهکار مى تواند به اهداف فوق دست بيابد:

ـ محدود نمودن اينترنت از طريق ابزارى چون فيلترينگ، کم کردن دسترسى افراد، استفاده از نرم افزارهاى خانگى براى کنترل نمودن استفاده کنندگان ...

ـ کار فرهنگى يکى از بهترين راهکارهاى چگونه استفاده کردن از اينترنت است. ايجاد سايت هاى جذاب و ديدنى، آگاهى دادن به خانواده ها با تشکيل کارگاههاى آموزشى، معرفى و شناساندن سايت هاى مفيد و ارزشمند به کاربران، و از همه مهم تر نقش صدا و سيما و مطبوعات و محققان در بيان تأثيرات مثبت و منفى و آگاهى دادن به خانواده ها در نوع استفاده و هوشيار نمودن والدين در برخورد با مسائل جانبى اينترنت، مى باشد.